Mopperkont fietst door Maleisië

1. Een onrustige nieuwjaarsnacht in Melaka

Januari 2011 – De winters in Nederland mogen dan minder koud geworden zijn, het blijven lange maanden, waarin de zon zich weinig laat zien en je alleen moed put uit de zekerheid dat het ooit weer lente zal worden. De voorafgaande vier jaren ontvluchtte ik de Hollandse winters steeds door in Thailand te gaan fietszwerven. Ongeorganiseerde reizen, waarvan alleen de vliegreis vaststond en de rest ter plekke moest worden ingevuld. Ik was twee jaar eerder een paar dagen in Kotha Baru, de meest noord-oostelijke plaats in Maleisië om een stempel in mijn paspoort te laten zetten en daarna weer een maand in Thailand te mogen verblijven. Ik vond het leven daar even aangenaam als in Thailand. Toen ontstond het idee om twee maanden in Maleisië te gaan fietsen.

Op 28 december 2010 vloog ik met Malaysian Airways naar KL, zoals iedereen hier de hoofdstad Kuala Lumpur noemt. De fiets mag je gratis meenemen bij MA en het gewicht wordt dus niet opgeteld bij de overige bagage. Met die overige bagage valt het overigens wel mee. Een tent en een slaapzak kun je wel vergeten, want overnachten in een eenvoudig guesthouse of hotel kost hier zelden meer dan 5 à 10 euro.

Mijn fietstassen verschenen In KL wel op de bagageband, maar de fiets liet op zich wachten.

Mijn fietstassen verschenen In KL wel op de bagageband, maar de fiets liet op zich wachten. Ik vroeg raad aan een beambte in een sarong en zij begon meteen te praten in haar walkie talkie. Zij vertelde me opgewekt, dat de fietsdoos spoorloos was en dat het nog wel even zou duren voordat hij weer gevonden was. Na dertig zenuwslopende minuten kwam zij terug met de doos en vertelde me trots dat ze hem gevonden had bij de luchtvracht bestemd voor het eiland Langkawi. Het gloednieuwe vliegveld van KL vertoont kennelijk nog wat kinderziektes.

Na twee dagen fietsen bij heerlijke temperaturen kwam ik aan in Malakka of Melaka, zoals het tegenwoordig heet, het voormalige Nederlandse gebiedsdeel aan de westkust van Maleisië. Even een stukje geschiedenis: wij hebben daar 150 jaar het vaandel gezwaaid (om precies te zijn van 1641 tot 1795). Voor ons zaten er de Portugezen, die wij er gewoon uitgeschopt hebben en na ons de Engelsen, die op lafhartige wijze gebruikt hebben gemaakt van het feit dat Nederland in 1795 door de Fransen was bezet. De Engelsen hebben toen aangeboden wel even op de winkel te zullen passen, maar ze zijn er nooit meer weggegaan en hebben vanuit het noordelijker gelegen Georgetown en Singapore geheel Maleisië in bezit genomen. In ruil voor Malakka mochten wij Indonesië exploiteren en we zijn daar in 1949 uitgeknikkerd, zoals bekend. De Engelsen hebben pas in 1957 in alle vriendschap afscheid genomen van de Maleisiërs, die sinds die tijd onafhankelijk zijn.

Het meest opvallende gebouw in Melaka is nog steeds het door de Nederlanders gebouwde enorme stadhuis, dat ook nog steeds zo wordt genoemd en tegenwoordig een aardig museum herbergt. Ik heb verder uren rondgezworven door chinatown, waar je een wonderlijke mix aantreft van bouwstijlen. Het is volkomen terecht dat Melaka in 2008 op de werelderfgoedlijst is geplaatst.

De Maleisiërs kunnen hun geld kennelijk beter gebruiken dan door vuurwerk te kopen. Geef ze eens ongelijk.

Ik kwam hier aan op 30 december en besloot een dagje te gaan sight-seeën en oudejaarsnacht te gaan vieren. Het was die avond nog erg warm buiten en de rondvaartboten op de rivier zaten boordevol dagjesmensen.

Moe van het geslenter heb ik middernacht niet meer afgewacht en ben naar bed gegaan in mijn Eastern Guesthouse, gevestigd in een voormalig Chinees herenhuis. Een wel 35 meter diep huis met veel houtsnijwerk en een (thans overdekte) opening in het midden van het huis, waardoor de regen vroeger een kleine binnentuin kon besproeien. Op de plaats van de binnentuin is nu een betegeld bassin waar de gasten zich kunnen onderdompelen.

Voor middernacht werd er geen vuurwerk afgestoken, in tegenstelling tot in Nederland en ik lag dan ook al te pitten, toen de nachtportier zo vriendelijk was om mij te attenderen op de jaarwisseling door vanuit de voordeuropening een paar rotjes op straat te gooien, recht onder mijn slaapkamerraam. Het was het enige vuurwerk in de straat waar toch meerdere Chinese restaurants zaten. De Maleisiërs kunnen hun geld kennelijk beter gebruiken dan door vuurwerk te kopen. Geef ze eens ongelijk.

Ik had de slaap weer snel te pakken, maar werd gewekt door aanhoudend gebel en gebonk op de voordeur. Voor de deur stonden een paar aangeschoten Yanks. Ze werden niet binnengelaten. De nachtportier was bewusteloos of had het pand even verlaten. Na enige tijd hoorde ik ergens achter in het huis een enorme klap, alsof er een hard voorwerp door een deur of raam werd gegooid. Ik hoorde even later stemmen op de gang en de rust keerde weer.

Hij zei dat ze op de eerste dag van het nieuwe jaar het probleem toch in alle vrede zouden moeten kunnen oplossen.

Enige tijd later werd er ineens krachtig op hun slaapkamerdeur gebonst en een krachtige mannenstem nodigde de heren in een scherp en mooi Engels uit om de schade te komen bezichtigen en tot een goede regeling te komen. Hij dreigde anders met politiebezoek. Ik begreep uit zijn woorden, dat ze hadden geprobeerd om via het golfplatendak van de achterplaats naar het balkon van de eerste verdieping te klimmen en dat iemand door dat dak was gezakt. Ik luisterde met bewondering naar zijn beschaafde en rustige optreden. Hij zei dat ze op de eerste dag van het nieuwe jaar het probleem toch in alle vrede zouden moeten kunnen oplossen. Tot mijn stomme verbazing voegde hij eraan toe dat hij ook zijn zwakheden had, waarbij hij waarschijnlijk op zijn karakter doelde en niet op de zwaar verroeste golfplaten boven de achterplaats. De politie is niet verschenen en ik veronderstel dat de heren eieren voor hun geld hebben gekozen.

De volgende ochtend zat ik toch nog tamelijk fit op de fiets voor mijn voorgenomen tocht naar de oostkust.

2. Een biertje bij de nasi, vergeet het maar in Maleisië

Maleisië is een heerlijk land, bijna altijd mooi weer, prachtige natuur, een democratische bestuursvorm, geen schrijnende armoede, weinig criminaliteit, maar het is overduidelijk wel een moslimland. Nu heb je daar als toerist niet al te veel last van, de meisjes met hun tuttige hoofddoekjes lonken en flirten net zo fanatiek als hun leeftijdgenoten in niet-moslimlanden, een paar keer per dag klinkt vanuit de minaretten wat gejammer, maar dat duurt meestal maar een paar minuten en als de imam toevallig een mooie stem heeft, sta ik zelfs met plezier te luisteren. Maar als je tegen het eind van de middag of ’s avonds aan tafel zin krijgt in een koud biertje dan kom je vaak van een koude kermis thuis.

… en dan ben je veroordeeld tot vruchtensap of water.

Bier is alleen verkrijgbaar in de grotere hotels en daar kom ik niet. Verder in Chinese restaurants of winkels en daar kom ik dus regelmatig. Ik ben zeker geen alcoholist, maar ik zal bij een bordje nasi niet snel een glaasje jus bestellen. De Chinezen kunnen weliswaar ook rijst bakken, maar ik wil ook wel eens echt Maleisisch of Indiaas eten en dan ben je veroordeeld tot vruchtensap of water.

Het is hier vroeg donker, ik ben geen uitgaanstype en lig dus vaak vroeg in bed met een pens vol vruchtensap. Ik kan dan vaak de slaap niet vatten en heb dan alle tijd om na te denken over dat taboe op alcohol en hoe de islam erin geslaagd is om dit land volledig droog te leggen. Ze hebben dat voor de oorlog in de VS met heel wat minder succes ook eens geprobeerd. Ondanks alle gevaren van alcoholgebruik/misbruik is er buiten de moslimlanden toch nauwelijks een land te vinden dat haar burgers dit pleziertje wil ontzeggen. Ik heb ook nergens gelezen dat moslims allergisch zijn voor alcohol of het vies vinden of er ook niet een beetje gezelliger van worden. Dan heeft het dus kennelijk met iets anders te maken. Het is van hogerhand verboden en dat verbod wordt gewoon nageleefd. Het is haast niet te geloven. Waar het vrije westen ondanks massale politie-inzet er niet in is geslaagd en nooit in zal slagen om het drugsgebruik, dat toch vergelijkbaar is met alcoholgebruik, ook maar enigszins aan banden te leggen, weten de gezamenlijke moskeevoorgangers de bevolking effectief van de drank te houden.

Die hopeloze toestand spookte de hele dag door zijn hoofd en hij kon aan niets anders meer denken.

Ik raakte vanochtend in een wegrestaurantje aan de praat met een moslimman van 46. Hij keek me aan en zei dat ik een probleem had. Ik vond het knap dat hij dat kon zien, want ik wist nog van niets. Ik vroeg hem wat over zichzelf te vertellen en hij zei dat hij vrachtwagenchauffeur was, maar al twee maanden werkeloos, omdat zijn contract afgelopen was. Hij kreeg geen uitkering en ging af en toe wat geld van de bank halen. Daar moest hij met zijn gezin van leven. Die hopeloze toestand spookte de hele dag door zijn hoofd en hij kon aan niets anders meer denken. Ik kreeg de indruk dat zijn probleem iets groter was dan het mijne, wat dat ook zijn mocht. Ik vroeg hem of hij wel eens alcohol had gedronken. Hij zei dat hij nog nooit een druppel alcohol had aangeraakt, hoewel hij vroeger op een ambassade had gewerkt waar drank te krijgen was. Hij had geen idee hoe het smaakte. Ik had geen reden om aan zijn verhaal te twijfelen en verbaasde me over zoveel gehoorzaamheid en volgzaamheid.

Is de controle op het doen en laten van de gemiddelde moslim dan zo goed georganiseerd, dat je het wel uit je hoofd laat om verboden te overtreden? Ik begin te vermoeden, dat de islam te vergelijken is met een het-gehele-leven- omvattend systeem (om dat nare woord totalitair maar niet te gebruiken) waar je als gelovige weinig tegen in te brengen hebt. Zolang je je gedraagt als een nette moslim is er geen vuiltje aan de lucht en je wordt door familie en de gemeenschap verzorgd en vertroeteld van de wieg tot aan het graf. Maar er is weinig ruimte voor een persoonlijke beleving van het geloof of een persoonlijke interpretatie van de leer.

Beetje eng wel en niet leuk als je toevallig homoseksueel bent of een meisje met heel mooie haren of een jongen die het wel eens heel anders zal gaan doen dan zijn vader en grootvader en al helemaal niet voor een Hollandse fietser, die aan het einde van de middag ergens een koelkast opentrekt en tegen een muur van frisdranken aankijkt.

3. In Maleisië is de sharia springlevend

Als je op de fiets door een vreemd land trekt, kom je gemakkelijk in contact met de gewone mensen, maar je blijft natuurlijk een buitenstaander en een pottenkijker. Ik ken mensen die beweren, dat ze Thailand hebben leren kennen door een loodzware rugzak van het ene lonely-planet-guesthouse naar het andere te zeulen en daarna veertien dagen de terrassen van Khaosan-road in Bangkok te frequenteren, maar ik waag dat te betwijfelen. Mijn ervaring is dat je een land het best leert kennen door elke dag een krant te kopen (als je tenminste het geluk hebt een Engelstalige krant te vinden) en die van a tot z door te nemen. Het is regentijd in Maleisië en ik heb daar dan ook alle tijd voor.

Een voyeur als ondergetekende komt dan veel te kort.

Mijn fietstocht langs de noord-oostkust van Maleisië bracht mij in Quota Baru, de stad die zichzelf afficheert als ‘ the Islamic city’ en daar bleek geen woord van gelogen. In Quota Baru gaat 99 % van de vrouwen gehoofddoekt over straat en 75 % in allesverhullende lappen textiel tot net over de enkels. Een voyeur als ondergetekende komt dan veel te kort.

In ben er altijd van uitgegaan dat het alcoholverbod voor moslims zo goed wordt nageleefd vanwege de grote sociale controle onder moslims, maar een berichtje in de Engelstalige ‘New Straits Times’ heeft een nieuw licht op de zaak geworpen. Ik las daar dat het Sharia Hoog Gerechtshof een vader van vier kinderen en een barmeisje ieder heeft veroordeeld tot een geldboete van 5000 ringit (ongeveer 1000 euro) en zes slagen met een Sharia rotan (een suikerrietstengel of een tak van maximaal 1.25 meter lengte en 1.25 cm dikte, waarbij de veroordeelde de kleren mag aanhouden en de stokslagen de huid niet mogen stukslaan) vanwege de consumptie van alcohol.

Gelukkig is de Sharia niet van toepassing op niet-gelovigen en kan ik bij de chinees mijn kleinburgerlijke behoefte aan een biertje bij de nasi of bami zonder risico bevredigen.

De rechter zei in een toelichting dat hij de maximum boete en de zes stokslagen had opgelegd om de verdachten en anderen af te schrikken, maar dat hij niet tevens drie jaar gevangenisstraf had opgelegd om hun families niet in de problemen te brengen. Zelfs zonder oplegging van gevangenisstraf zijn dit in onze ogen toch draconische straffen, met name de vernederende lijfstraf van de rotanslagen. Gelukkig is de Sharia niet van toepassing op niet-gelovigen en kan ik bij de chinees mijn kleinburgerlijke behoefte aan een biertje bij de nasi of bami zonder risico bevredigen.

4. Geen seks voor het huwelijk

Ik heb de oostkust van Maleisië inmiddels verlaten. De noordoostenwinden brengen in deze tijd van het jaar veel regen mee en veel resorts en guesthouses zijn in de wintermaanden gesloten. Ik ben langs die oostkust van Kuantan naar Kota Bahru gefietst, een afstand van ruim 300 km. Om te fietsen waren de temperaturen buitengewoon aangenaam, een graad of 25 C. Ik moest dan wel een regenbui of regendag op de koop toe nemen.

De bus was voor driekwart leeg en de fiets mocht gewoon in het gangpad staan.

Het binnenland van Noord-Maleisië is bergachtig en er zijn dan ook weinig oost-westverbindingen. De enige weg van Kota Bahru naar de westkust gaat door bergachtig regenwoud met hoogtes van wel 1000 meter. Er zijn ook weinig overnachtingsmogelijkheden en ik heb de 120 km van Machang naar Gerik dus per autobus afgelegd. De bussen nemen een fiets meestal wel mee en ik had de fiets tevoren al gedemonteerd (wielen, trappers en zadel eraf) maar dat was overbodig. De bus was voor driekwart leeg en de fiets mocht gewoon in het gangpad staan. Bij aankomst in Gerik was het inmiddels hoogzomer geworden, onbewolkt en 35 à 40 graden. Ik ben in een paar dagen naar de kust gefietst en per snelle ferry naar het eiland Langkawi overgestoken.

Langkawi mag in meerdere opzichten een bounty-eiland worden genoemd. Het is in 1986 een belastingvrij gebied geworden en dat heeft het eiland geen windeieren gelegd. Voor elke beurs zijn er logiesmogelijkheden in overvloed. Het eiland heeft haar best gedaan om de toeristen die zich na een paar dagen op het strand gaan vervelen wat ander vertier te bieden. Er is een groot aquarium gebouwd waar de mooiste vissen uit tropische gebieden te bewonderen zijn. Er is ook een groot bassin met honderden pinguins en enkele zeehonden. Wie op dat vreemde idee is gekomen verdient eigenlijk zes stokslagen met een rotan rietje. Terwijl het buiten 40 graden is, moet dat verblijf extreem gekoeld worden om de pinguins zich nog een beetje thuis te laten voelen. Ook in de dierentuin van Chang Mai heb ik zoiets krankzinnigs eerder gezien.

… waar de beesten elk uur hun kunstjes mogen vertonen, maar nooit eens een toerist of oppasser mogen verslinden.

Verder is er nog een oriental village, dat in niets aan een oosters dorp doet denken. Een verzameling fleurig opgeschilderde stenen gebouwtjes, waarin de winkeliers op de toeristen zitten te wachten, die uit medelijden wel bereid zijn om een gebatikt lapje stof of een handgevlochten rieten mandje te kopen. Onvermijdelijk is natuurlijk ook nog een krokodillenfarm waar de beesten elk uur hun kunstjes mogen vertonen, maar nooit eens een toerist of oppasser mogen verslinden, waar ze pas echt goed in zijn.

Ik zit in het backpackersparadijs Pantai Chenang en het bier gaat hier in verpakkingen van 24 stuks over de toonbank. Terwijl je op het vasteland voor een blikje bier 1.5 euro betaalt, kost dat op Langkwai slechts 30 cent. De tax-freewinkels puilen verder uit van de mooie whiskey’s en de betere wijnen. Ik zou haast zeggen: “komt allen naar Langkawi en geniet van dit mooie eiland”

De geneugten van seks, drugs en rock-and-roll zijn overigens niet voor iedereen vrij beschikbaar. Ik las gisteren in de Star, dat een Maleisisch kunstenaarskoppeltje, hier bekend als Norman en Memey, is gedagvaard voor een Syariah-rechtbank, in eerste aanleg op beschuldiging van khalwat, ofwel close proximity ofwel ongehuwd samenwonen, hetgeen strafbaar is gesteld in sectie 29 van het Selangkor Syariah wetboek van strafrecht. De maximum straf is een boete van 600 euro en twee jaar gevangenisstaf. Op de foto in de krant staan twee mooie mensen in traditionele kleding en Memey kijkt vol liefde en bewondering naar haar vriendje op. Zij zouden aan strafvervolging kunnen ontkomen door alsnog te gaan trouwen, maar zij verklaarden tegenover journalisten van de roddelpers, dat er eerst belangrijker zaken moeten worden geregeld en dat zij elkaar eerst beter willen leren kennen. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken, dat ze er een testcase van willen maken en alle publiciteit eromheen niet uit de weg gaan.

Dit is toch een merkwaardig land, waarin de toeristen, die schaamteloze drankzuchtige naaktlopers, met open armen worden ontvangen en dat verder ook zeer verdraagzaam is tegenover de niet-islamitische bevolkingsgroepen, zoals de Chinezen en de Indiërs, maar haar eigen islamitische onderdanen onderwerpt aan strenge religieuze wetten, die nog stammen uit een duister verleden.

5. Nachtsafari in de dierentuin van Taiping

Na een week op het eiland Penang te hebben doorgebracht ben ik in één dag naar Taiping gefietst, gedeeltelijk door mooie vegetatie en gedeeltelijk door eentonige palmolieplantages . Na de hitte van de dag en de saaie rechte wegen in de vlakte is binnenkomen in Taiping een complete verrassing. Groene heuvels en de koelte van een voorbije regenbui. Ik fietste langs een groot terras vol drinkende mannen van Indiase afkomst en herkende ook de rugzaktoeristen, waarvan ik ’s ochtends in het guesthouse afscheid had genomen. Ik was natuurlijk met een natte vinger te lijmen.

Taiping is groot geworden door de aanwezigheid van tinmijnen en daaraan dankt de stad ook een prachtig stadspark met grote waterpartijen en een enorme zoo. Dat park is aangelegd op de plaats van de voormalige tinertsgroeve en het is ongelooflijk groen. Dat heeft weer te maken met het feit dat in Maleisië nergens meer regen valt dan in Taiping. Niet dat het hier de hele dag regent. De regen valt meestal in de namiddag en in de nacht en die extreme regenval is vermoedelijk te danken aan het feit, dat de stad aan de voet van een 1500 meter hoge berg ligt.

De laatste 500 meter naar de top met een aantal telecommasten heb ik te voet afgelegd.

Op de top van die berg ligt het oudste ‘hill station‘ van Maleisië, bukit larut ofwel maxwell hill genaamd , een voormalige theeplantage en nu een leuk uitstapje voor toeristen. Onder de Engelsen is een weg aangelegd naar de top van de berg en die weg is alleen toegankelijk voor regeringslandrovers, die bezoekers voor een luttel bedrag tot een hoogte van 1000 meter brengen via 97 spectaculaire haarspeldbochten door maagdelijk regenwoud. De laatste 500 meter naar de top met een aantal telecommasten heb ik te voet afgelegd.

Maar nu naar het onderwerp van dit hoofdstukje. Een bezoek aan een dierentuin en een safari zijn twee verschillende dingen, maar de nachtsafari in Taiping Zoo mag die naam met recht dragen. De dierentuin sluit om 18:00 uur maar gaat om 20:00 uur weer open. Het is dan inmiddels pikdonker. De dierenverblijven hebben kunstlicht, dat niet veel sterker is dan het schijnsel van de volle maan. De nachtdieren zijn net opgestaan en beginnen te foerageren.

Ik was er op een maandagavond bijna de enige bezoeker, die te voet door de Zoo liep. De overige bezoekers, enkele tientallen, gaven de voorkeur aan een treintje, dat langzaam langs alle verblijven trok, waarbij ze alleen de dieren zagen, die toevallig net langs een schijnwerper liepen. Ik kreeg de indruk dat Maleisiërs in een dierentuin liever gezellig samen in een treintje zitten te babbelen dan te voet in alle rust op zoek te gaan naar de nachtdieren.

De zoo van Taiping heeft natuurlijk ook kooien en hekken en afscheidingsgrachten, maar het is allemaal dermate ruim aangelegd, dat je bijna de indruk krijgt dat je in de vrije natuur loopt.

Krokodillen, waarvan alleen de neusgaten en de haaientanden op de rug boven het water uitstaken.

Daar stond ik dan oog in oog met prachtige uilen. Met stekelvarkens, die echt regelmatig alle stekels overeind zetten. Met krokodillen, waarvan alleen de neusgaten en de haaientanden op de rug boven het water uitstaken. Met een leeuwin, die met haar welpen stoeide. Met otters die nieuwsgierig op hun achterpoten tegen de glaswand stonden en elke beweging van mij volgden. Met vleermuizen die zich te goed deden aan trossen bananen. En ga zo maar door. Die dieren zie je overdag natuurlijk ook en misschien nog wel beter maar zonder de koelte en de geluiden van de tropennacht.

De zoo staat verder vol met de grootste en mooiste bomen. De krekels of hoe die beesten ook mogen heten maakten een hels kabaal. Het enige geluid dat nog herinnerde aan menselijk leven was het gezang in een naastgelegen moskee van een imam  die de gelovigen opriep tot het gebed. Ik houd van dierentuinen en Taiping Zoo zal niet de laatste zijn die ik bezoek, maar ik betwijfel of de volgende net zoveel indruk zullen maken als deze.

6. De macht van de sultan

Ik was op weg van Taiping naar Ipoh, maar ik was te laat opgestaan vanwege een drinkgelag de vorige avond. De zon brandde weer ongenadig op mijn rug en ik besloot na 30 km in Kuala Kangsar af te stappen en daar een hotel te zoeken. Dat bleek ook om een andere reden een goede beslissing. Kuala Kangsar is niet de grootste stad van de deelstaat Kedar, maar wel de koninklijke stad, omdat de sultan daar woont in een reusachtig paleis aan de rand van de stad. Ik was zijn beeltenis al vaak tegengekomen, want vanwege zijn 25-jarig sultanaat hangen overal grote gele borden en wimpels waarop hij samen met zijn vrouw in vol ornaat staat afgebeeld.

Ik ben ’s middags op de fiets naar zijn paleis gereden, dat natuurlijk niet toegankelijk is. Maar je kunt er wel helemaal omheen fietsen zodat je toch een aardige indruk krijgt van het geheel. Paleis Soestdijk kan er wel drie keer in en dan te bedenken dat het schiereiland Maleisie negen sultanaten kent met de bijbehorende behuizingen. In Kuala Lumpur staat bovendien nog het paleis van de koning, die elke vijf jaar opnieuw door de vergadering van sultans uit eigen kring wordt gekozen. Azran Shah, de sultan van Perak was koning van 1989 tot 1994.

Ik had graag ook nog een vitrine met bijvoorbeeld wat vuil ondergoed gezien om de man weer tot wat menselijker proporties terug te brengen.

Ik bezocht wel het voormalige paleis van deze sultan, dat als museum is ingericht en volledig aan zijn leven en werken is gewijd. Je kunt het zo gek niet bedenken of het hangt of staat er wel. Van jeugdfoto’s, schooltijd, studiejaren aan de rechtenfaculteit van Nottingham, zijn carriere bij de rechterlijke macht van Maleisie ( hij heeft het tot president van het Hooggerechtshof geschopt ) zijn successen op het hockeyveld, zijn optreden als bobo bij vele Olympische spelen, zijn complete golfuitrusting, al zijn legeruniformen, alle relatiegeschenken tot zijn vier roll’s- royces in een bijgebouw aan toe. Het is een staaltje persoonsverheerlijking, dat in onze nuchtere Hollandse ogen wat overdreven overkomt. Ik had graag ook nog een vitrine met bijvoorbeeld wat vuil ondergoed gezien om de man weer tot wat menselijker proporties terug te brengen.

Hij geniet van zijn pensioen als 80-jarige (update APDP: de goede man is inmiddels overleden, en wel in 2014 op 86-jarige leeftijd), maar speelt nog steeds een belangrijke rol in de politiek van Perak. De kranten staan vol van een politieke crisis, waarin de sultan een belangrijke en niet onomstreden beslissing heeft genomen.

In het kort komt het hierop neer: van de regeringspartij PR zijn zoveel leden overgelopen naar de oppositiepartij BN, dat de zittende regering geen meerderheid meer heeft. De fractieleider van BN vroeg daarop aan de sultan om gebruik te maken van zijn bevoegdheid om het parlement te ontbinden, waarna nieuwe verkiezingen zouden kunnen plaatsvinden. De sultan weigerde dat verzoek, heeft alle parlementsleden van PR uitgenodigd in het paleis, kwam tot de conclusie dat hun menteri besar – hun eerste minister – niet meer het vertrouwen van zijn achterban had en dat zijn post als vacant moest worden beschouwd.

Hij droeg vervolgens een lid van BN voor als nieuwe menteri besar, die instemde en een dag later al werd geinstalleerd. De politie ontruimde alle bureau’s van de leden van de zittende regering en hen werd de toegang tot de regeringskwartieren ontzegd. En dan zeggen ze nog dat een sultan in Maleisie slechts een ceremoniële functie heeft, amme hoela.

Twee dagen na mijn bezoek aan het toen zeer rustige koninklijke kwartier stond de oproerpolitie op oorlogssterkte voor de naastgelegen moskee, waar werd gedemonstreerd tegen de beslissing van de sultan. De afgezette eerste minister legt zich overigens niet neer bij de beslissing van de sultan en regeert met zijn kabinet rustig verder vanuit zijn eigen woning. Dankzij de iets te voortvarende sultan van Perak is Maleisië het eerste land ter wereld met een belangrijke deelstaat met twee eerste ministers.

7. Fietsen in Maleisië

Mijn rondje Maleisië op de fiets zit er op, want ik ben weer terug in Kuala Lumpur, waar ik op 29 december begonnen ben. Ik heb het mezelf niet al te moeilijk gemaakt door bijna steeds de kust te volgen, maar moest ook tweemaal het bergachtige binnenland doorsteken. Met een goede fiets en een goede conditie is dat geen megaprestatie. Het scheelt ook aanzienlijk als je er lol in hebt.

Fietsen wordt steeds populairder in Maleisië. Vorige week was de ronde van Langkawi voor beroepsrenners en er zijn ook twee jonge Maleisische mannen vertrokken voor een rondje Maleisië en Brunei van 4500 km in dertig dagen. Dat is wel andere koek.

Wie ook veel gefietst hebben in Maleisië zijn de Japanners geweest en dan vooral tussen 8 december 1941 en 15 februari 1942.

Wie ook veel gefietst hebben in Maleisië zijn de Japanners geweest en dan vooral tussen 8 december 1941 en 15 februari 1942. Zij zijn op 8 december op meegebrachte of gestolen fietsen begonnen met fietsen in Kota Bahru vlak bij de Thaise grens na de verrassingsaanval van het Japanse leger, vrijwel tegelijkertijd met de aanval op Pearl Harbor. Zij hebben het Engelse leger, dat voornamelijk bestond uit Indiërs, Australiërs en uiteraard Engelsen door heel Maleisië opgejaagd, totdat laatstgenoemden met 130.000 manschappen en de gehele bevolking van Singapore als ratten in de val zaten en zich moesten overgeven. De grootste nederlaag uit de Engelse krijgsgeschiedenis. Als je niet wist hoe beestachtig de Japanners zich hebben gedragen tijdens de bezetting van Maleisië, zou je bijna bewondering krijgen voor dit huzarenstukje.

In een Engelstalige krant stond de afgelopen weken een serie artikelen over die voor mij tamelijk onbekende oorlog. Ik wist bijvoorbeeld niet dat de Engelsen al jaren voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog een aanval van de Japanners verwachtten. Zij hadden aan de west- maar vooral aan de oostkust een aantal forten gebouwd met zeer zwaar geschut om een aanval vanuit zee het hoofd te kunnen bieden. De meeste van die kanonnen hebben geen schot gelost en een aantal belangrijke vliegvelden rond Kota Bahru is onbeschadigd in Japanse handen gevallen. De Jappen hadden voor de oorlog een uitgebreid netwerk van spionnen opgebouwd. Verder hebben ze na de inval dankbaar gebruikt gemaakt van de wegen en fietspaden die de Engelsen hadden aangelegd. Ook hebben ze nogal wat benzine en munitie van het terugtrekkende leger buit kunnen maken.

Ik las mooie anekdotes over het aangeslagen en in tradities vastgeroeste Engelse leger, dat geneigd was om zich te houden aan een vijfenhalf-daagse werkweek. Je moest in het weekend ook geen reserve-onderdelen bestellen, want die bestellingen bleven liggen tot na het weekend. Dan was het meestal niet meer nodig.

Ik bezocht in Penang aan de westkust een Engels fort, dat van 1942 tot tien jaar geleden onaangeroerd was gebleven, totdat een zakenman op het idee kwam er een oorlogsmuseum in te richten. De kanonnen waren natuurlijk verdwenen, maar de rest was onveranderd gebleven. Er was destijds geen schot gelost, maar het is toch nog goed gekomen want je kunt tegenwoordig in de avonduren paint ball schieten vanachter zeventig jaar oude barricades. Er hingen nu ook een paar foto’s van het tribunaal, dat na de oorlog een paar Japanse generaals ter dood heeft veroordeeld.

Anders dan de Nederlanders in Indonesië hebben de Engelsen na de oorlog hun koloniale overheersing in Maleisië rustig voort kunnen zetten. De roep om onafhankelijkheid werd wel steeds sterker en uiteindelijk in 1957 hebben de Engelsen en de Maleisiërs in alle vriendschap afscheid van elkaar genomen. Die warme gevoelens hebben mogelijk te maken met het feit, dat de Engelsen ongelooflijk veel uitingen van hun rijke cultuur hebben achtergelaten, zoals cricketvelden en dergelijke, maar ze zijn ook buitengewoon succesvol geweest in de strijd tegen de communisten. Die zijn in 1948 op een politiek zijspoor terecht gekomen. Vanaf dat moment gingen ze Europese planters vermoorden. Ze hebben ook op grote schaal terroristische aanslagen gepleegd op infrastructurele projecten. De Engelsen hebben in de “kampungs” gewapende burgereenheden (home guards) opgericht. Veel dorpen gingen ’s avonds op slot om infiltratie door communisten te voorkomen.

Zij zijn er uiteindelijk in geslaagd om de communisten te verslaan of naar Thailand te verdrijven. Degenen die zich overgaven werden naar heropvoedingskampen gestuurd. Het terroristisch geweld in de drie zuidelijke moslimprovincies van Thailand hangt hier vermoedelijk nog mee samen. De terroristen streven afscheiding van het boeddhistische Thailand en aansluiting bij de moslimbroeders van Maleisië na. Zij denken dat te kunnen bereiken door bijna dagelijks politieagenten en onderwijzers dood te schieten en soms ook nog te onthoofden. Daar zijn de schutters van Hamas maar kwajongens bij. De strijd tegen terrorisme is een zaak van lange adem, net zoals fietsen.

 

8. Rustig baantjes trekken in Kuala Lumpur

Kuala Lumpur is ontstaan op de plaats waar twee modderige stromen samenvloeien en heel toepasselijk betekent “kuala lumpur” in het Maleis dan ook modderige samenvloeiing. Zouden de inwoners van deze stad het daarom liever over KL hebben?

Ik zit hier nu twee weken na mijn fietstocht van zeven weken door Maleisië en ik moet zeggen dat deze stad mij zeer goed bevalt. Het is natuurlijk een zeer grote stad met druk verkeer, maar de menselijke maat is niet uit het oog verloren, zoals bijvoorbeeld in Bangkok, waar ik ook meermalen na een fietstocht door Thailand heb uitgerust van de vermoeienissen.

Als ik zou vertellen, dat midden in KL ruim negen hectare ongerept tropisch regenwoud ligt, dan zou je waarschijnlijk denken, dat het weer een van mijn vele verzinsels is, maar toch is het waar. De 421 meter hoge KL Tower staat op een heuvel midden in de stad en die heuvel is bijna helemaal begroeid met origineel en ongeschonden tropisch regenwoud. Aan de voet van de heuvel rijzen de wolkenkrabbers op en raast het stadsverkeer, maar op de hellingen van bukit nanas heerst het halfduister van de jungle. Ik was er vanochtend de enige wandelaar op een van de drie uitgezette trails en alleen het gedruis van het verkeer beneden mij deed mij beseffen waar ik was.

KL heeft nog zo’n schijnbare ongerijmdheid. Niet ver van de Petronas Twin Towers, die imposante torens in het economisch hart van de stad, ligt de wijk Kampung Baru. Een doodgewone kampong, zoals je er duizenden aantreft in Maleisië: traditionele houten huizen in weelderige tuinen, waar iedereen rustig zijn dagelijkse leven leidt. Veel restaurants en ook veel eenvoudige kraampjes waar je gebakken pisang of saté kunt kopen. Op de achtergrond het nog steeds hoogste gebouw ter wereld en op de voorgrond de dorpsstraat, ons dorp. Wat geweldig dat de stadsplanners van KL die gemeenschap intact hebben gelaten..

Ik liep vanmiddag langs het museum van telecommunicatie en besloot even naar binnen te gaan. De collectie begon bij de tam tam en eindigde bij satellietcommunicatie. E stond ook een zogenaamd tabletinstrument, dat mij intrigeerde vanwege de leren hoepel met leren tasje die er bovenop lag. Toen ik jaren geleden in Thailand een treinreis maakte over enkel spoor, zag ik dat de machinist bij aankomst een leren hoepel uit het raampje stak en die aan een perronbeambte gaf. Ik had geen idee waar dat mee te maken had. Ik weet nu hoe het zit. In dat leren tasje zit een stalen schijf en die schijf moet in een instrument worden geschoven, dat wissels en/of seinen aanstuurt. Daardoor wordt het traject vrij gegeven voor een trein uit de tegengestelde richting. Frontale botsingen op enkel spoor werden daardoor voorkomen. Die leren hoepel is nog steeds in gebruik bij de Thaise en Maleisische spoorwegen op kleine stationnetjes. Natuurlijk weer een Engelse uitvinding en het werkt kennelijk naar tevredenheid.

Ik heb er maar niet bij verteld, dat ik het meestal heerlijk vind om alleen te reizen.

Ik raakte in dat museum in gesprek met een Russin die met haar vriend liftend een wereldreis maakte. Zij vroeg me of het voor een soloreiziger niet vreselijk ongezellig is om geen reiservaringen te kunnen uitwisselen met een ander. Ik moest dat beamen, maar zei dat dat voor mij geen reden was om thuis te blijven. Ik vertelde dat ik als substituut bijna iedere avond een mailtje stuur naar mijn familie en een paar vrienden in de hoop dat er iemand reageert. Ik heb er maar niet bij verteld, dat ik het meestal heerlijk vind om alleen te reizen.

Je kunt in de tropen niet de hele dag door een stad lopen en ik heb de gewoonte om ’s middags een zwembad op te zoeken. In Bangkok moest ik daarvoor een half uur met de stadbus om het zwembad van het universitaire sportcentrum te bereiken, waar ik vaak de enige bezoeker was. Hier in Kuala Lumpur ligt op 5 minuten lopen van Chinatown, waar ik verblijf, op de top van een heuveltje een chinees sportcentrum met een heerlijk 50-meter buitenbad. Rustig baantjes trekken is de beste manier om de hitte van de dag voorbij te laten gaan. Zelfs de vaste dagelijkse onweersbui kan de pret niet drukken. De tuinman van het zwembad houdt in een hok twee pythons en elke middag mogen de beesten even een stukje kruipen over het grasveld naast het bassin. Rare jongens die Chinezen.

Maleisië heeft een onvergetelijk indruk op mij gemaakt en ik kan iedereen aanraden om dit bijzondere land eens te bezoeken. Vergeet vooral niet om de fiets mee te nemen.

Auteur: mopperkont

Dit feuilleton (“Mopperkont fietst in Maleisië”) is oorspronkelijk gepubliceerd op het reisblog van de Volkskrant (website bestaat niet meer), en is ook verschenen op http://maleisievakantieland.com/ (zonder toestemming noch bron- noch auteursvermelding gekopieerd, op verzoeken tot opheldering wordt niet gereageerd).  Maar eindelijk nu hier in prettige samenwerking met de auteur.